همایش علمی «مکتب شیراز و نمود‌های کلامی، ادبی، عرفانی و تاریخی آن طی قرون هفتم تا دهم هجری» برگزار شد

همایش  علمی «مکتب شیراز و نمود‌های کلامی، ادبی، عرفانی و تاریخی آن طی قرون هفتم تا دهم هجری» درتاریخ ۲۱/۱۲/۱۴۰۲ در سالن همایش مجموعه یادگار دانشگاه بین‌المللی اهل‌بیت علیهم‌السلام برگزار شد.

به گزارش روابط عمومی دانشگاه بین المللی اهل بیت (ع)،  این نشست با حضور دکتر محمد حسین کیانی، دکتر ابوالفضل تاجیک، دکتر مسلم نادعلی‌زاده، دکتر محمد رضا ابویی مهریزی از اعضای هیات علمی دانشگاه و با دبیری دکتر محمدرضا زارع خورمیزی، از دیگر اعضای هیات علمی دانشگاه برگزار شد.

در ابتدای این نشست دکتر محمدحسین کیانی، مدیرگروه رشته فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه با موضوع “ مولفه‌های حاکم بر اندیشه‌های حکمی و کلامی مکتب شیراز در قرن هفتم تا دهم هجری “ به ایراد سخنرانی پرداخت.

وی گفت: این خود جای بحث است؛ که چرا هیچ کتاب کامل، مستقل و قابل توجه درباره مکتب فلسفی شیراز نوشته نشده است و به غیر از مردم ایران هیچ شخصی به مکتب فلسفی شیراز اشاره نکرده است.

دکتر کیانی افزود: شاید اعراب به این علت که فلسفه اسلامی را به خود نسبت میدهد به مکتب شیراز نپرداخته است. این مکتب بدلیل اینکه کار روی‌ آن صورت نگرفته است، برای پژوهش بکر و جدید است.

وی اشاره کرد: حمله مغول باعث رکود علوم شد، خواجه نصیرطوسی یکی از کسانی بود که با ایجاد مکتب خانه مراغه از عمق این فاجعه کاست. در این مکتب فیلسوفان بزرگی مانند: صدرالدین دشتکی، جلال‌الدین دوانی، ابن محمود نیریزی و علامه خفری ظهور کرد. این مکتب با برآمدن صفویه و انتقال پایتخت به اصفهان رو به افول گراید.

وی در پایان گفت: مباحث فیلسوفان این مکتب دارای سه مولفه و ویژگی ۱- خودشناسی.  ۲- جدل و گفتگو.  ۳-حاشیه نویسی می‌باشد.
در ادامه دکتر ابوالفضل تاجیک، مدیر گروه رشته ادیان و عرفان دانشگاه در باره موضوع “مضامین و مفاهیم قرآنی در اندیشه و شعر حافظ شیرازی “ به ایراد سخنرانی پرداخت.

وی ابتدا به نقل ازاستاد شفیعی کدکنی که گفته بود: “حافظ در فرهنگ بشری بی‌مانند است”، سخنان خود را آغاز کرد.

وی افزود: حافظ با اشعار خود اندیشه ورزی در آیات قرآن کرده است. او میخواست با ادبیات به معنی باطنی و عمیق قرآن پی‌بیبرد. حافظ در ادبیات غزل داستان وارگی را از دست داد و یک نوع بی‌نظمی در اشعار او حاکم بود. و خودش نیز از آن آگاه بود و می‌گفت در این بی‌نظمی نظمی است. اشعار او همسان با آیات قرآن، حدیث و روایات حرکت می‌کرد.

دکتر ابوالفضل تاجیک اظهار کرد: بسیاری از شعرهای او ترجمه آیات قرآنی و یا هم اقتباس از آیات قرآنی دارد، گاهی هم از داستان‌های قرآنی تلمیح می‌کند. چنین است که هر کس با آیات و روایات بیشتر آشنایی داشته باشد، اشعار حافظ را بیشتر می‌فهمند و اشعار حافظ جز با طهارت قلب قابل درک نیست.

دکتر مسلم نادعلی‌زاده از دیگر اعضای هیات علمی دانشگاه به بیان تسنّن دوازده امامی در مکتب شیراز در اندیشه و اشعار ابن نصوح شیرازی “ پرداخت.

وی اظهار کرد: تبلور مکتب شیراز در زمان تاخت و تاز مغولان همراه بود. این شرایطی بود که حتا بزرگانی از دیگر مناطق به شیراز آمدند. بحث تسنن دوازده امامی که بعد از حمله مغولان با آزادی نسبی مذهبی که به وجود آمده بود، ترویج بیشتر یافته بود. ریشه در قبل از حمله مغولان نیز داشت.

وی گفت: سنی دوازده امامی به اشخاصی اطلاق می‌گردد که شیعه نیست یا اینکه شیعه بودن آن‌ها ثابت نگردیده باشد ولی ارادت زیاد به ائمه اطهار داشته باشد.

دکتر نادعلی زاده گفت:  ابن نصوح شیرازی نیز از کسانی است که اشعاری زیاد درباره ائمه سروده در حالیکه خودش سنی مذهب بود و از برآمدن صفویه شیعه مذهب رضایت نداشت و تبریز نزد ال جلایر رفت. این نصوح که در شعر و شاعری به فنون مختلفه آراسته بود. از غزل‌ها و قصاید او حدود ۴ هزار بیت و ده نامه در قالب مثنوی باقی مانده است.در پایان دکتر محمد رضا ابویی مهریزی در موضوع: “ رویکردهای فکری شیخ مصلح الدین لاری در تبیین تسنن دوازده امامی شیراز در مرآت الادوار و مرقات الاخبار به سخنرانی پرداخت .

وی گفت: عنوان تسنّن دوازده امامی یک موضوع جدیدی نیست و دست کم به قرن ۱۱  ودوره صفویه بر می گردد و مکتب شیراز نیز مربوط نه تنها به حوزه جغرافیایی شیراز، بلکه توابع شیراز را نیز در می گرفته است. مناطقی چون خوزستان ،تبریز واصفهان نیز تحت مجموعه مکتب شیراز  قلمداد می گردد.

دکتر ابوئی مهریزی اظهار کرد: لاری یک جامع علوم از دوران خود بود، او از خطه لار بود که خود از جمله حوزه فارس بوده و بعد از شیراز یکی از مراکز مهم فرهنگی فارس بود.

وی تصریح کرد: لاری معرّف و نماینده تسنن دوازده امامی است، که خلافت و امامت را یکجا جمع می کند و در کار خود (المرقاه) بعد از خلفا به ذکر ائمه می پردازد.  از ادبیات کتاب پیداست که او یک سنی است و  بیان کننده اندیشه‌ها و افکاری است که نه ظاهر و شخصیت امامان را بیان نماید بلکه به افکار و عقاید امامیه پرداخته که جزء عقاید شیعه می باشد.

در پایان این نشست به سوالات دانشجویان پاسخ داده شد.