حجتالاسلام سعید جازاری: علم بدون ایمان و معنویت اسباب زحمت است
رئیس دانشگاه بینالمللی اهل بیت(ع) گفت: لازم است شما دانشجویان، هر میزان که به قلههای علمی رسیدید به قلههای معنویت هم برسید چون علم بدون معنویت و معنویت بدون علم، هر دو اسباب زحمت هستند.
به گزارش روابط عمومی دانشگاه بین المللی اهل بیت(ع)، مراسم بزرگداشت روز دانشجو در دانشگاه بینالمللی اهل بیت(ع) امروز چهارشنبه ۱۵ آذرماه برگزار شد و حجتالاسلام والمسلمین سعید جازاری؛ رئیس این در جمع دانشجویان غیرایرانی و اساتید دانشگاه به سخنرانی پرداخت که سخنان وی را در ادامه میخوانید؛
این روز و ایام متعلق به تک تک شما دانشجویان است و حقیقتا افتخار میکنم و لذت میبرم که احساس شعف و معنویتی که میان جمع شما وجود دارد را در خودم هم میبینم. هنگام حضور در این مراسم از نمایشگاهی که جنب محل برگزاری مراسم برپا شده بود بازدید کردم و لذت بردم. ای کاش دانشجویان دیگر دانشگاها نیز در اینجا حضور پیدا کرده و از این آثار هنری بهره ببرند.
پیشینه علمی سرزمین ایران
خیلی از کشورها روز دانشجو را جشن میگیرند و این روز برایشان مهم است چون هر کدام از شماها باید آینده آن جامعه را بسازید و شما برای ساختن آن بلاد تربیت شدهاید. امیدوارم ایران اسلامی را هم بشناسید و مخصوصا اساتید دانشگاه بینالمللی اهل بیت(ع) تلاش کنند شما را با این سرزمین آشنا کنند همانگونه که بر ما لازم است سرزمین شما را بشناسیم و به همین دلیل از معاونت فرهنگی دانشگاه خواستم روز ملی دانشجویان را جشن بگیرید و حتماً نمایشگاههایی را برای پاسداشت و شناخت آثار هنری کشورهای مختلف از هندوستان و پاکستان گرفته تا ماداگاسکار، افغانستان و …. برگزار کنید. از سوی دیگر خود شما دانشجویان تلاش کنید فرهنگ کشور خودتان را معرفی کنید.
سرزمین ایران در زمینه بسیاری از علوم، موفقیتهایی در طول قرون و سالیان متمادی داشته است. ما پانصد سال قبل از میلاد، مهندس سازه همانند آرتاخه داشتهایم. ما برزویه حکیم را داریم که آثار طبی و پزشکی او در سرزمینهای غربی بازشناسی شده است. زکریای رازی را در عرصه شیمی و ملاصدرا را در عرصه فلسفه و بسیاری دیگر از بزرگان را دارا هستیم که لازم است با آنها آشنا شوید. هرگاه سخن از سعادت است مطمئن باشید دو بال در کنار همدیگر، شما را به سعادت میرساند که شامل اندیشه و علم و دیگری ایمان و معرفت است.
اهمیت موازنه بین علم و ایمان
اصولا اولین دانشگاهها در دنیا توسط عالمان دینی تأسیس شدهاند یعنی علم و ایمان در کنار هم بودهاند. آیات قرآن کریم هم به این مسئله اشاره دارند از جمله در آیه ۱۱ سوره مجادله آمده است: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِذَا قِیلَ لَکُمْ تَفَسَّحُوا فِی الْمَجَالِسِ فَافْسَحُوا یَفْسَحِ اللَّهُ لَکُمْ ۖ وَإِذَا قِیلَ انْشُزُوا فَانْشُزُوا یَرْفَعِ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَالَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجَاتٍ ۚ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِیرٌ؛ ای اهل ایمان، هرگاه شما را گفتند که در مجالس خود جای را (بر یکدیگر) فراخ دارید، جای باز کنید (و برای نشستن مکان بالاتر و نزدیکتر به پیغمبر تنازع و تزاحم مکنید) تا خدا بر توسعه (مکان و مقام و منزلت) شما بیفزاید و هرگاه گفتند که از جای خود (برای توسعه مجلس یا کار خیر دیگری) برخیزید، برخیزید، تا خدا مقام اهل ایمان و دانشمندان شما را (در دو جهان) رفیع گرداند، و خدا به هر چه کنید به همه آگاه است» این نشان میدهد ایمان و علم در کنار همدیگر انسان را به سعادت میرساند. اولین دانشگاه در کشورهای اسلامی دانشگاه زیتونه است که توسط عبید الله بن حبحاب که یک عالم دینی بود در سال ۷۷۴ میلادی در تونس امروزی تأسیس شد. دانشگاه الازهر نیز توسط یک دانشمند دینی در مصر تأسیس شد. حتی دانشگاه سوربن که از دانشگاههای معتبر فرانسه است در حوالی سال ۱۲۰۰ میلادی توسط یک کشیش تأسیس شد که دانشمند هم بود. بنابراین شما دانشجویان باید در جریان باشید نخستین دانشگاهها توسط رجال دینی تأسیس شدهاند و این امر اهمیت موازنه بین علم و ایمان را به ما نشان میدهد.
با این مقدمات لازم است بنده به بیان نکاتی درباره خصوصیات دانشجوی موفق اشاره کنم. رسالت ما در دانشگاه بینالمللی اهل بیت(ع) نیز کمک به فراهم کردن زمینههای رشد دانشجوی موفق است. اولین شاخص یک دانشجوی موفق، داشتن برنامهریزی و نظم برای زندگی است. یکی از معصومان فرموده است موفقیت و سعادت در گرو برنامهریزی است. هرکدام از شما با هدفی به این سرزمین تشریف آوردهاید و مهمان ما هستید لذا این برنامهریزی را با دقت در بخشهای مختلف زندگی در نظر داشته باشید. شاخص دوم، اخلاقمداری است. اخلاق مداری را در دو بخش ببینید که شامل اخلاق فردی و اجتماعی است.
بنده اخلاق فردی را در سه بُعد متذکر میشوم که بُعد اول، در زمینه نشاط است. قبل از هر چیز، نشاط روحی و جسمی را حفظ کنید و از ورزشهایی که در اینجا برای شما فراهم است و فرصتهای هنری که در اینجا وجود دارد استفاده کنید چون ورزش برای جسم شما و هنر برای روحتان مناسب است. در همین جا ادب هم اهمیت دارد. مهمترین دانشمندان در مشرق و مغرب عالم، وقتی میخواهند کتابی به خانواده خود هدیه دهند آن کتاب در باب ادب است. همانگونه که ارسطو و فارابی در اوج علم و اندیشه چنین کتابهایی هدیه دادهاند. وقتی خود شما هم میخواهید کسی را الگو قرار دهید اساتیدی را الگو قرار میدهید که به ادب بیشتری آراستهاند. بُعد سوم در اینجا، توجه کافی به هنر است چون تأثیری که یک فرد با تولید یک فیلم در انتقال آثار علمی و فرهنگی دارد بسیار بیشتر از سایر تلاشهاست. اگر به آثار استاد فرشچیان، توجه کنید متوجه میشوید که تماشای نقاشی عصر عاشورا، چه تأثیری بر اندیشمندان میگذارد.
نقش دیپلماسی علمی در افزایش ارتباط کشورها
یکی از شاخصههای مهم مرحوم علامه طباطبایی این بود که به هنر خوشنویسی توجه داشتند. در دارالعلمهای قرون ششم تا نهم، خوشنویسی، مقدمه علم آموزی بود چراکه بزرگان میفرمودند این هنر، روح را آرام میکند. بُعد بعدی اخلاق اجتماعی است. وقتی قرآن میخواهد داستان حضرت ابراهیم(ع) را بیان کند، میفرماید: «قَالُوا سَمِعْنَا فَتًى یَذْکُرُهُمْ یُقَالُ لَهُ إِبْرَاهِیمُ؛ (آنان که لعن بتان را از ابراهیم شنیده بودند) گفتند که ما جوانی ابراهیم نام را شنیدهایم که بتان را (به بدی و زشتی) یاد میکرد» (ابراهیم/ ۶۰) حضرت ابراهیم(ع) جوانی بود که جامعه را با شکستن بتها تحت تأثیر قرار داد. شما هم در جامعه باید نقشآفرین باشید. خصوصیت دیگر دانشجوی، موفق توجه به ارزش علم است. ما در قرن بیست و یکم با مفهومی به نام دیپلماسی علمی مواجه هستیم. دیپلماسی علمی یعنی کشورها تلاش میکنند از مسیر علم با همدیگر ارتباط برقرار میکنند برای اینکه بهرهمندی علمی را توسعه دهند. در اینصورت در سایر حوزهها، از جمله صنعت و تجارت هم موفق خواهیم بود. گاهی علم برای دیپلماسی مطرح میشود و دوستی را توسعه میدهد؛ مثلا ما در کشور بنین، سفارت نداریم اما دانشجوی اهل بنین در ایران وجود دارد و این نشان دهنده نقش علم در افزایش ارتباطات میان کشورهاست.
خصوصیت دیگر برای یک دانشجوی خوب و موفق، تعهد دانشجو به جامعه است. شما هم به جامعه ایرانی و هم جامعه خودتان تعهد دارید و باید بتوانید با این جوامع ارتباط دوستانهای برقرار کنید. نکته دیگر درباره اهمیت توجه به معنویت است. بنده در ابتدا عرض کردم که جامعه توسط عالمان دینی صاحب دانشگاه شد بنابراین لازم است به شما عرض کنم هر میزان که به قلههای علمی رسیدید باید به قلههای معنویت هم برسید چون علم بدون معنویت و معنویت بدون علم هر دو اسباب زحمت هستند. رهبر معظم انقلاب در جلسات متعدد از سال ۱۳۷۴ در دیدار با دانشجویان بارها تأکید کردهاند که زمینه معنویت و زمینه علم باید به طور مساوی برای دانشجو فراهم شود. لذا امیدواریم بار علمی و معنوی خودتان را به صورت همزمان تقویت کنید تا مسیر سعادت شما فراهم شود.
